Wanneer u in gemeenschap van goederen bent gehuwd en voor of tijdens het huwelijk een buitenlandse schenking of erfenis ontvangt, dan is de vraag of deze bij echtscheiding verdeeld moet worden of niet. De Hoge Raad heeft zich hierover op 17 februari 2017 voor het eerst uitgelaten. Helaas heeft dit niet geleid tot een heel duidelijk ‘ja’ of ‘nee’. Veel hangt af van de omstandigheden van het geval.
Nederlands huwelijksvermogensrecht: een vreemde eend in de bijt
Het huwelijksvermogensrecht in Nederland wijkt behoorlijk af van dat in andere landen. Nederland is namelijk - naast Suriname en Zuid-Afrika - het enige land ter wereld waarbij een wettelijke gemeenschap van goederen geldt.
Wettelijke gemeenschap van goederen
Wanneer u in Nederland gaat trouwen en niets regelt, vallen al uw bezittingen en schulden in een gemeenschap van goederen die u met uw echtgenoot gaat vormen. Dit geldt zowel voor alle bezittingen en schulden die u al had voordat u ging trouwen en voor alles dat u tijdens het huwelijk verkrijgt.
Wanneer u gaat scheiden moet de gemeenschap van goederen verdeeld worden. Ieder van u heeft dan recht op de helft van het aanwezige vermogen.
Uitzondering: schenking en erfenis onder uitsluiting
De belangrijkste wettelijke uitzondering op deze hoofdregel is de schenking of erfenis onder uitsluitingsclausule.
Wanneer u voor of tijdens het huwelijk een schenking of erfenis verkrijgt waarbij is bepaald dat deze niet valt in enige gemeenschap van goederen (een uitsluitingsclausule), dan blijft deze schenking of erfenis privé. Wanneer er bij de schenking of de erfenis niets is bepaald, dan valt de schenking of erfenis ‘gewoon’ in de gemeenschap van goederen. Kortom, de schenker of erflater moet bij de schenking of de erfenis zijn wil duidelijk kenbaar maken.
Internationale problemen
De Nederlandse schenking of erfenis onder uitsluitingsclausule levert meestal niet zoveel problemen op. De aanwezigheid van een uitsluingsclausule kan dan wel snel vastgesteld worden. Bij een buitenlandse schenking of erfenis is dit veel moeilijker.
Nu het buitenland geen wettelijke gemeenschap van goederen kent, wordt er bij een schenking of erfenis ook bijna nooit een uitsluitingsclausule gemaakt. Immers, in het buitenland is dat niet nodig, omdat de schenking of erfenis in het buitenland altijd privé blijft. Dat dit in Nederland heel anders is, weten veel buitenlanders niet. Hierdoor kunnen problemen ontstaan als een Nederlands echtpaar, in gemeenschap van goederen gehuwd, een schenking of erfenis ontvangt uit het buitenland.
Deze problemen doen zich over het algemeen tijdens huwelijk nog niet voor, maar komen vaak wel naar boven bij echtscheiding.
Wisselende rechtspraak
In de rechtspraak is lange tijd veel onduidelijkheid geweest over de vraag of een buitenlandse schenking of erfenis nu wel of niet in de gemeenschap van goederen valt en bij echtscheiding dus verdeeld moet worden. De ene rechtbank vond van wel, de andere niet.
De Hoge Raad spreekt
Op 17 februari 2017 heeft ons hoogste rechtscollege, de Hoge Raad, zich voor het eerst uitgelaten over deze vraag. De Hoge Raad heeft daarbij de volgende criteria geformuleerd:
1.Hoofdregel is dat een schenking of erfenis zonder uitsluitingsclausule in de gemeenschap van goederen valt;
2.Deze hoofdregel geldt niet indien dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn;
3.De enkele omstandigheid dat de schenker of erflater niet wist dat de schenking of erfenis in de gemeenschap van goederen zou vallen, omdat naar buitenlands recht de schenking of erfenis altijd uitsluitend toekomt aan degene voor wie het bedoeld is en niet mede aan de (toekomstige) echtgenoot, is onvoldoende.
Conclusie
Concluderend, de buitenlandse schenking of erfenis zonder uitsluitingsclausule valt in de gemeenschap van goederen, tenzij dit zo onredelijk zou zijn dat hiervan afgeweken moet worden. Degene die zich daar op beroept moet aannemelijk maken dat de schenker of de erflater de bedoeling had om de schenking of de erfenis uitsluitend toe te laten komen aan hem/haar. Wanneer hierover niets op papier staat, is dat een zeer lastige opgave.
Wet beperking gemeenschap van goederen
De problematiek rondom de buitenlandse erfenis of schenking zal in de toekomst aanzienlijk verminderd worden als de Wet beperking gemeenschap van goederen in werking treedt (wetsvoorstel 33 987). Iedere schenking of erfenis valt dan buiten de gemeenschap van goederen. Een uitsluitingsclausule is dan niet langer vereist.
Meer hierover:
- Hoge Raad 17 februari 2017, 2017:276: Italiaanse erfenis valt wél in de gemeenschap van goederen;
- Hof Arnhem-Leeuwarden 17 maart 2015, 2015:1954: Macedonische erfenis valt niet in de gemeenschap van goederen;
- Hof Den Haag 28 mei 2014, 2014:2747: Russische erfenis valt niet in de gemeenschap van goederen;
- Hof Amsterdam 13 augustus 2013, 2013:2941: Duitse erfenis valt wél in de gemeenschap van goederen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten