Het is exact een jaar geleden dat bij de Tweede Kamer het wetsvoorstel werd ingediend dat moet leiden tot een wijziging van de huidige alimentatieregels (Wet Herziening Partneralimentatie). De nieuwe wet zou daarmee aansluiten op de huidige maatschappelijke opvatting dat een termijn van twaalf jaar in de meeste gevallen veel te lang is.
Stilte in Den Haag
Sindsdien is het stil rondom dit wetsvoorstel. Waarom dit zo is, valt moeilijk na te gaan. Te gemakkelijk is het om dit te wijten aan een te grote werkdruk in politiek Den Haag. Eerder dient deze stilte te worden verklaard vanuit de politieke verdeeldheid die er op dit moment nog bestaat rondom dit onderwerp.
In de aanloop naar de verkiezingen in 2017 zal deze aandacht wel weer toenemen. Immers het blijft voor veel mensen die scheiden een gevoelig onderwerp. Niet valt uit te sluiten dat deze aandacht vervolgens weer verslapt. Dit is jammer. Het is een onderwerp dat bij velen leeft. In de echtscheidingspraktijk leidt dit vaak tot hoog oplopende emoties en onbegrip. De alimentatieplichtige vindt twaalf jaar vaak veel te lang. De alimentatiegerechtigde vindt dit vaak zelfs te kort.
Verkorting termijn kan ook nu al
In de huidige wet is vastgelegd dat de rechter op verzoek van een van de echtgenoten een termijn kan verbinden aan de partneralimentatieverplichting die korter is dan twaalf jaar. De wetgever heeft daarmee de rechter dus al ruimte gegeven om een alimentatieverplichting voor een kortere termijn op te leggen waardoor een wetswijziging op dit punt niet nodig is.
In de rechtspraktijk wordt van deze wettelijke mogelijkheid te weinig gebruik gemaakt. Kennelijk willen rechters nog niet al te veel toegeven aan de veranderende opvattingen op dit punt. De wetgever dient hierop maar te reageren, zo lijkt de Rechtspraak van oordeel te zijn. Natuurlijk mag dit niet alleen leiden tot kritiek op familierechters maar ook op familierechtadvocaten die deze familierechters weer van argumenten dienen te voorzien om deze ruimte ook daadwerkelijk te kunnen benutten.
Uit de rechtspraak van de afgelopen jaren komt het navolgende beeld naar voren.
De alimentatieplichtige zal wanneer deze een kortere termijn redelijk vindt daarvoor bij de rechter overtuigende argumenten moeten aandragen. Eenduidigheid over deze argumenten bestaat er echter niet.
Recentelijk werd in een alimentatiegeschil in hoger beroep door de rechter de termijn van twaalf jaar verkort naar vijf jaar. De rechter wees daarbij op een aantal bijzondere omstandigheden, zoals de relatief korte duur van het huwelijk en de leeftijd van partijen op het moment dat zij hun huwelijk aangingen. Ook telde mee dat het huwelijk voor beide echtelieden een tweede huwelijk betrof en ten slotte het ook niet bepaald onbelangrijke gegeven dat uit het huwelijk geen kinderen waren geboren.
In dit geval waren de man en vrouw beiden op middelbare leeftijd met elkaar gehuwd. Op het moment van trouwen hadden zij al een langdurig arbeidsverleden achter de rug. Het huwelijk had kort, maar meer dan 5 jaar geduurd. Ook zijn er andere recente uitspraken van rechters die de alimentatieduur limiteerden.
Sollicitatieplicht voor de alimentatiegerechtigde?
Naast de mogelijkheid om de termijn te verkorten geeft de huidige wet de rechter tevens de ruimte om nadere voorwaarden te stellen aan het behoud van een alimentatie-uitkering. Van toepassing van deze mogelijkheid zijn nauwelijks voorbeelden terug te vinden in de rechtspraak. Dit verbaast. Niet valt in te zien waarom rechters van deze mogelijkheid geen gebruik maken. Wat betreft dergelijke voorwaarden zou een vergelijking kunnen worden getrokken met verplichtingen van andere uitkeringsgerechtigden waaronder bijvoorbeeld werklozen of bijstandsgerechtigden.
Instituten als het UWV en de Regionale Sociale Dienst weten wel duidelijke voorwaarden te stellen voor het verkrijgen en het behouden van een uitkering, zoals bijvoorbeeld het opleggen van een concrete sollicitatieplicht, een verplichting tot omscholing of het ondernemen van re-integratieactiviteiten. Waarom de Rechtspraak niet?
Ten strijde
Door optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden die de wet nu al biedt door zowel rechters als advocaten, kan beter worden aangesloten bij de veranderende maatschappelijke opvattingen en meer maatwerk worden geleverd. Met een redelijk verzoek daartoe dat deugdelijk wordt onderbouwd kan de termijn dus nu al worden verkort en kunnen ook nu al voorwaarden worden gesteld. De voorgestelde wetswijzigingen zijn dan helemaal niet nodig. Er hoeft hierop ook helemaal niet te worden gewacht.
Volg de behandeling van het wetsvoorstel via: https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/34231_initiatiefvoorstel_van
